Blockchain teknolojisinin literatüre kazandırdığı NFT kavramı her geçen gün daha fazla popülerleşiyor. Pek çok dijital sanatçı kendi NFT’sini üreterek sektöre adım atmaya hazırlanırken, on milyonlarca dolarlık NFT satışı ile ilgili gerçekleşen açık artırmalar bu alana ilgiyi artırmaya devam ediyor. Non Fungible Token (NFT) Coin’ler hakkında daha fazla bilgi arayan okurlarımız için kaleme aldığımız rehber yazımızdan NFT nedir, ne işe yarar, nasıl alınır, Non Fungible Token nasıl üretilir sorularının yanıtlarına ulaşabilirsiniz.
NFT (Non Fungible Token) Nedir?
Türkçeye “Değiştirilemez Token” olarak çevrilen Non Fungible Token (NFT); sanat eserleri, gayrimenkuller, müzik, benzeri dijital varlıklar ya da herhangi soyut ve somut nesnelerin dijital ortamlardaki karşılığıdır. Karşılıksız Jeton anlamına gelen NFT kavramı, temsil ettiği herhangi bir varlığın mülkiyetini ispat edebilen benzersiz bir tanımlayıcıdır. Müzik, film ya da benzer sanat eserlerinin taklit edilmesini zorlaştırmak adına duyulan ihtiyaç ile ortaya çıkan NFT, blockchain teknolojisinden yararlanarak varlığın değiştirilemez ve kopyalanamaz bir şekilde dijital versiyonunun yaratılmasını sağlar.
NFT Ne İşe Yarar?
NFT Coin, Bitcoin ve Ethereum benzeri kripto para birimlerinin aksine takas edilememektedir. NFT teknolojisi diğer kripto para birimlerinin aksine kopyalanmasını ve değiştirilmesini önleyen kodlama yolu ile oluşturulur. Elde edilen dijital imza yaratılan NFT’nin benzersizliğini garanti altına almaktadır. Koleksiyonerliği bir üst seviyeye taşıyan NFT teknolojisi ile sadece tek bir adet orijinal eserin bulunması sağlanır.
NFT’nin ne işe yaradığını basit bir örnek ile anlatalım. Leonardo Da Vinci’nin Mona Lisa tablosu ya da Vincent Van Gogh'un ünlü Yıldızlı Gece tablosunu ele alalım. Bu tabloların birer adet orijinal parçaları bulunsa da dünya üzerinde sayısız kopyası bulunmaktadır. Konvansiyonel sanat koleksiyonculuğu için pek de güvenilir olmayan bu sorun NFT ile ele alındığında ise dijital eserlerin sadece orijinalliği değil kopyalarının oluşturulamaması da garanti altına alınır. Kodlama yolu ile orijinal parçaya atana mülkiyet yardımı ile koleksiyonerler, herhangi bir kopyası bulunmayan eşsiz bir dijital esere sahip olma fırsatı yakalar.
NFT’ler Nasıl Üretiliyor?
İşlev olarak karmaşık gibi görünse de NFT üretmek sanılanın aksine kolay bir işlemdir. Kendi NFT’sini yaratmak isteyen sanatçı, NFT destekleyen bir blok zincirine kaydolmalı ve cüzdanının bağlantısını tamamlayarak NFT’ye çevirmek istediği resim yada dosya yükleme izni veren platforma üyelik oluşturarak üretim sürecini tamamlamalıdır. Kısaca özetlenen imalat sürecini detaylandırmak gerekirse, NFT olarak değere sahip olabileceğini düşündüğünüz bir eseri NFT’ye dönüştürmek için izlemeniz gereken 5 adımı aşağıdan takip edebilirsiniz:
- Eser Seçimi: İlk olarak NFT’inin temsil edeceği varlığın ne olduğuna karar verilmelidir. NFT’ye dönüştürmek için dijital bir öğe seçebileceğiniz gibi gerçek dünyadaki sanat eserlerine yönelebilirsiniz. Herhangi bir fiziksel koleksiyon da NFT’ye dönüştürmek için iyi bir seçim olabilir.
- Kullanılacak Blockchain Seçimi: Geçmiş tarihlerde sadece Ethereum blockchain’i NFT desteği verirken günümüzde alternatif çoğaldı. Bugün NFT uyumlu blockchain’ler arasında Ethereum ile birlikte Binance Smart Chain, Tron, Polkadot, Tezos, Solana, vb. blok zincirlerini seçebilirsiniz.
- Cüzdan Seçimi: Ürettiğiniz NFT’yi kullanmak için cüzdana ihtiyacınız bulunmaktadır. Cüzdan için tercih ettiğiniz blockchain’e göre seçim yapmanız gereklidir. Şayet Ethereum blok zincirini tercih ettiyseniz seçmeniz gereken cüzdan Ethereum uyumlu, Tezos ağı tercih edildiğinde de cüzdanın Tezos uyumu bulunmasına dikkat edilmelidir.
- Platform Seçimi: NFT’lerin çıkartılması için kullanım amacı ile tercih edilen blockchain ve kişisel tercihlere bağlı olarak platformlar seçilmelidir. Bu platformların NFT’ye dönüştürülmek istenen varlığın bir dosya ile yüklenecek olması halinde bunu desteklemesi gereklidir. Treasureland, BakerySwap, OpenSea, Rarible, Foundation Marketplace ya da SuperRare gibi platformlara üye olabilirsiniz.
- Son olarak Dosyanızı Platforma Yükleyin: Son olarak üyelik oluşturduğunuz platforma ses ve resim gibi NFT’ye dönüştürülecek dosyayı yükleyerek işlemi sonuçlandırabilirsiniz.
NFT ve Dijital Sanat İlişkisi
NFT teknolojisi ile birlikte sanatta dijitalleşme sesleri yükselmeye çoktan başladı. Metaverse dünyasında oyun yanında müze gibi alanlar oluşturularak NFT’ye dönüştürülen dijital sanat eserleri görücüye çoktan çıktı. Dijital sanat eserleri çoktan milyonlarca dolar ile el değiştirmeye bile başladı!
Dijital sanatın NFT’nin doğal ortamı haline gelmesinde ve bu denli hızlı gelişmelerin yaşanmasında ise şüphesiz blockchain teknolojisinin yetenekleri yatıyor. NFT’nin ne işe yaradığını anlatırken verdiğimiz örnekte olduğu gibi NFT olarak üretilen dijital sanat eserleri tüm dünyada tektir ve değiştirilemeyeceği gibi kopyalanamaz. Böylece kopya ya da sahte ürün sorunu ortadan kalkarak dijital sanatın en güvenli şekilde NFT aracılığı ile yaygınlaşabileceği beklentileri güçlenmektedir.
Popüler NFT Örnekleri
Bugüne kadar yerli ve yabancı sanatçılar tarafından yaratılan pek çok sanatsal NFT yanında, özel anlar ve unutulmaz ilk gelişmeler NFT’ye dönüştürülerek pazarda yerini aldı. Pek çoğu onlarca milyon dolar ile yeni sahibi ile buluşarak haber gündemini epey meşgul etti. Özellikle Beeple gibi NFT sanatçılarının elinden çıkan bazı parçalar var ki yaratılması ve satışı günlerce haber değeri taşıdı. İşte bu denli popüler olan 5 NFT’yi aşağıda sizler için listeledik:
- Ocean Front – Beeple: Beeple’ın iklim değişikliğinin tehlikelerini anlatmak adına geliştirdiği Everydays koleksiyonunun baş parçalarından olan Ocean Front, Tron Foundation Kurucusu Justin Sun tarafından 6 milyon dolara satın alındı.
- The First 5.000 Days – Beeple: Yine Beeple olarak tanınan Mike Winkelmann’ın yarattığı The First 5.000 Days, MetaKovan tarafından 69,35 milyon dolar ile satın alındı. Beeple’ın takipçi sayısını da önemli oranda artıran bu kolay çalışmanın 13 yıl sürdüğü bilinmektedir.
- HyberDragons: Küçük yaratıklar aracılığı ile oynanan bu oyunda tahsil edilebilir NFT’ler mevcuttur.
- Lebron James’in Smacı: Efsanevi basketbolcu LeBron James’in NBA’deki bir smacı NFT’ye dönüştürüldü ve açık artırmada 208 bin dolara alıcı buldu.
- Mesut Özil Avatar Serisi – Genies: Fenerbahçe’nin yıldız futbolcusu Mesut Özil, Genesis firması ile anlaşarak Mesut Özil avatar serisini çıkartmış ve bu NFT’ler Nifty Gateway üzerinden satışa çıkarılmıştı.
NFT’nin Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?
NFT’nin özellikle koleksiyonluk parçalara yönelik sağladığı avantajlar bu denli popüler olması altında yatan motivasyon kaynakları başında gelir. Bugüne kadar gerçekleşen yüzlerce milyon dolarlık NFT satış işleminin temelinde yer alan bu neden dışında NFT’lerin eleştirilen yönlerinden ve farklı avantajlarından bahsetmek de mümkündür. Kısaca NFT avantaj ve dezavantajlarını aşağıdan takip edebilirsiniz.
Avantajları
- Mülkiyet haklarının önemli olduğu eserlerin orjinalliği garanti edilir.
- Mülkiyet konusunda uluslararası düzenlemeler oluşmasına yol açabilir.
- Spor, oyun ve sanat alanı içi ekstra bütçe sağlar.
- Değer artışı ile yatırımcısına kazanç sunar.
- Koleksiyonerliği bir üst seviyeye taşır.
- Kripto para birimlerine karşı mesafeli olan büyük bir kesimi blockchain teknolojisine alıştırabilir.
Dezavantajları
- NFT’lere artan ilginin finansal balon oluşturma riski bulunmaktadır.
- NFT’ye yönelik merkezi olmayan uygulamalar (DAPP) geliştirme süreci için zaman gereklidir.
- NFT üretimi için gerçekleşen enerji tüketimi yüksektir.
NFT Nasıl Alınır?
- 1. Adım: Dijital cüzdan hesabı oluşturun.
- 2. Adım: NFT arzı için tercih edilen kripto para birimini cüzdanınıza transfer edin.
- 3. Adım: Açık artırma yolu ile NFT satışı yapan platformlara üyelik oluşturun.
- 4. Adım: Cüzdanınızı platforma bağlayın.
- 5. Adım: Satın almak istediğiniz NFT’ye teklif verin ve açık artırma sonucunda verdiğiniz teklifin en yüksek olması halinde NFT’nize sahip olun.
Özet
Benzersiz token ya da NFT teknolojisi çığ gibi büyüyor. Sanattan oyuna, spordan farklı alanlara kadar her gün sayısız dijital eser sektöre kazandırılıyor. Büyük bir ekonomi oluşturan NFT pazarına dahil olmak için basit 5 adımda NFT’nizi oluşturarak siz de bu pazarda yerinizi alabilir, NFT açık artırmalarına katılarak benzersiz bir parçayı koleksiyonunuza kazandırabilirsiniz.