Özellikle 2021 yılında Ethereum fiyatının rekor üstüne rekor kırmasıyla beraber merkeziyetsiz uygulamalar (DApps) da büyük ilgi görmektedir. Ethereum tabanlı pek çok uygulamanın blockchain sektöründe dikkat çekmesiyle gündeme gelen DApps nedir, nasıl çalışır gibi soruların yanıtlarını yazımızdan öğrenebilirsiniz.
Merkeziyetsiz Uygulamalar (DApps) Nedir?
Merkeziyetsiz uygulamalar yani Decentralized Applications (DApps), normal uygulamalara benzer yapıda bir sistemdir. Tıpkı normal uygulamalar gibi işlevsel özelliklere sahip olan merkeziyetsiz uygulamalar bunlardan farklı olarak blok zinciri gibi eşler arası ağ üzerinde çalışan bir ağdır.
DApps Nasıl Çalışır?
Hiç kimsenin veya kuruluşun kontrolüne sahip olmadan çalışan merkeziyetsiz uygulamalar normal uygulamalardan farklı olarak şu özelliklere göre çalışır:
- Açık kaynak kodlu olmalı ve onu kontrol eden herhangi bir varlık olmadan kendi başına çalışmalıdır.
- Verileri ve kayıtları herkese açık olmalıdır.
- Ağın güvenliğini sağlamaya yardımcı olmak için bir şifreleme belirteci kullanmalıdır.
DApps Avantajları Nelerdir?
Ethereum ağıyla birlikte popülerlik kazanan merkeziyetsiz uygulamaların sağladığı avantajlardan bazıları şunlardır:
- Sansüre dayanıklıdır: Tek bir başarısızlık noktası olmadan, hükümetlerin veya güçlü kişilerin ağı kontrol etmesi neredeyse mümkün değildir.
- Kesinti süresi yoktur: Eşler arası bir sisteme güvenmek, tek tek bilgisayarlar veya ağın parçaları çökse bile bu uygulamaların çalışmaya devam etmesi için yeterlidir.
- Blockchain tabanlıdır: Akıllı sözleşmelerden yapıldıkları için kripto para birimlerini merkeziyetsiz uygulamaların temel işlevlerine kolayca entegre edebilirler.
- Açık kaynaklıdır: Bu sayede, geliştiriciler daha kullanışlı veya ilginç işlevlerle daha iyi dapp'ler oluşturmasını sağlayan dapp ekosisteminin geliştirilmesi teşvik edilir.
DApps Dezavantajları Nelerdir?
Merkeziyetsiz uygulamaların sahip olduğu dezavantajlardan bazıları şunlardır:
- Hack saldırıları: Birçoğu açık kaynaklı akıllı sözleşmelerle çalıştırıldığı için, zayıf yönleri arayan ağları araştırmak için nadir bir fırsat verir. Bu yüzden, popüler Dapp'lerde bir çok saldırıya yol açmıştır.
- Kullanılabilirlik: Birçok Dapp'ın zayıf kullanıcı arayüzleri vardır, bu da birçok kullanıcıyı rahatsız etmektedir.
- Kullanıcılar: Web 2.0'daki birçok uygulama gibi, bir merkeziyetsiz uygulamanın ne kadar çok kullanıcısı varsa, ağ bu hizmetleri sunmada o kadar etkili olur. Bu genellikle ağ etkisi olarak adlandırılır.
- Az etkileşim ve güvenlik: Düşük kullanıcı sayılarıyla mücadele eden merkeziyetsiz uygulamalar bu sebeple daha az etkileşimli hale gelebilir. Ayrıca, bir Dapp'in güvenliği genellikle kaç kullanıcıya sahip olduğuna bağlı olduğu için, etkileşimi düşük uygulamalar daha az güvenli hale gelebilir.
En İyi ETH Tabanlı Merkeziyetsiz Uygulamalar Hangileri?
Ethereum tabanlı merkeziyetsiz uygulamaların başında MakerDAO yer almaktadır. MakerDAO, kullanıcıların Dai Stablecoin Sistemi ile etkileşime girmesine izin veren akıllı bir sözleşmedir. MakerDAO 5 binden fazla günlük kullanıcıya hizmet vermektedir ve DeFi Pulse web sitesi, MakerDAO'nun toplam 1,9 milyar dolar değerinde kilitli olduğunu vurgulamaktadır.
En iyi Ethereum tabanlı uygulamalarda MakerDAO ile birinci ve ikinci sırayı değiştiren Uniswap yer almaktadır. Uniswap, 2 milyar doların üzerinde toplam değere sahip olan otomatik token değişim protokolü olarak sektörde popülerlik kazanmıştır. State of the Dapps'de 3 binden fazla günlük kullanıcıyı elinde tutmasıyla dikkat çekicidir.
Sonuç Olarak
Decentralized Applications (DApps) şeklinde de tanımlanan merkeziyetsiz uygulamalar, blok zinciri ağı üzerinde çalışan ve çeşitli işlevleri yerine getiren uygulamalardır. Kontrol edilememesi ve sahiplik sunmaması sayesinde blockchain dünyasında geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşmıştır. MakerDAO ve Uniswap gibi popüler Ethereum tabanlı uygulamalar, sektörde en çok tercih edilen merkeziyetsiz uygulamalar arasında yer almaktadır.
