Üstün başarısı ile tüm Katman-2 çözümleri arasında en değerli proje olmayı başaran Arbitrum, Türk yatırımcıların da yoğun bir şekilde portföylerinde yer alıyor. Projeye ilgi duyan fakat ne vaat ettiği hakkında yeterli bilgi sahibi olmayan okurlarımız için hazırlanan rehber içeriğimizde;
Arbitrum nedir, hangi yönlerden benzersizdir, ne amaçla kullanılır, ARB artıları ve eksileri nelerdir gibi tüm merak edilen sorular yanıtlanıyor.
Arbitrum (ARB) Token Nedir?
Arbitrum, Ethereum (ETH) blok zinciri özelliklerini artırmak adına geliştirilmiş bir Katman-2 (Layer-2, L2) ölçekleme çözümüdür. Temelde bir roll-up teknolojisi olarak geliştirilen Arbitrum protokolünün yerel kripto para birimi ARB Token’dir. ARB Token, Arbitrum protokolünün yönetişim belirtecidir.
Arbitrum Projesi ve Whitepaper
Arbitrum, diğer ETH ölçekleme çözümleri arasından sıyrılmayı hedefliyor. Ethereum’da hızı, ölçeklenebilirliği ve maliyet verimliliğini arttırmayı hedefleyerek rakiplerinden sıyrılmak isteyen Arbitrum geliştiricileri, bu hedefe ulaşmak adına iyimser toplamalar kullanmaktadır. Arbitrum, ETH güvenliğinden ve uyumundan yararlanırken Ethereum’a kıyasla daha yüksek verim ve düşük ücretler sunmayı başarmaktadır.
Hesaplama ve depolama yükünün çoğunun zincir dışına taşıyarak Ethereum’dan daha yüksek verim ve düşük ücret elde etmeyi başaran Arbitrum, temelde optimistic rollup (iyimser toplama) bir teknoloji kullanır. Ethereum ana zincirindeki akıllı sözleşmelerle Arbitrum ikinci katman zincirindeki akıllı sözleşmeler arasında veri akışı sağlanarak ölçeklendirilme sağlanır. İkinci katmanda işlemlerin çoğu tamamlanarak ana zincir üzerine kaydedilir. Hız ve verimliliği bu çalışma yöntemi ile sağlayan Arbitrum geliştiricileri, gelecekte kanallar ve AnyTrust yan zincirlerini sürümlerine eklemeyi planlamaktadırlar.
Optimistic rollup teknolojisini açmak gerekirse ilk olarak, herhangi bir doğrulayıcının toplanmış blok göndereceği ve diğer blokları oynayabileceği anlamına gelen optimistic kullanımından bahsedebiliriz. Rollup (toplama) terimi ise optimize edilmiş olay günlüğü üzerinde zincir geçmişinin yeniden oluşturulması adına açık bilgilerin nasıl kullanılabileceğini tanımlamaktadır. Herhangi bir dürüst doğrulayıcı ile ağın gizli anlaşma ve diğer saldırı biçimlerine karşı dirençli olmasına yardım eden protokolün teknik detaylarını takip etmek için https://github.com/OffchainLabs adresi üzerinden erişim sağlanabilen ARB Whitepaper’ina göz atabilirsiniz.
ARB Token Kurucuları Kim, Hangi Ülkeye Ait?
Arbitrum, New York merkezli Off Chain Labs tarafından geliştirildi. Kurucuları ise Ed Felten, Steven Goldfeder ve Harry Kalodner’dir. Felten Princeton’da bilgisayar bilimi profesörüdür ve Başkan Obama’nın CTO Yardımcısı olarak görev alma başarısı gösterdi. Goldfeder doktora derecesinde bir bilgisayar bilimcisidir ve aynı zamanda Offchain Labs’ın kurucu ortağı ve CEO’sudur. Kalodner ise bilgisayar bilimcisi ve yine Offchain Labs’ın kurucu ortağıdır.
Kullanım Alanları Nelerdir?
ARB Token kullanım alanları şu şekildedir:
- Yönetişim: ARB DAO aracılığı ile token kullanıcıları, platform yönetişimine katılabilirler.
- Yatırım: Listeleme yapan sayısız kripto para borsasından alım, satım ve takas işlemleri yapılabilir.
- Para Transferleri: ARB jetonu, sınır ötesi ve cüzdanlar arası para transferlerinde kullanılabilir.
Arbitrum Projesini Benzersiz Yapan Nedir?
Arbitrum, Ethereum üzerinde güvenli, hızlı ve ucuz işlemler gerçekleştirebilmeyi mümkün kılıyor. Rakiplerinden sıyrılmayı başarmak adına iyimser toplama adı verilen teknolojiden yararlanan Arbitrum için şu özel yönlerden bahsetmek mümkündür:
- İleri Seviye EVM Uyumluluğu: Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ile bayt kodları düzeyinde uyumluluk sağlayarak Solidity ve Vyper gibi EVM uyumlu herhangi bir dil ile doğrudan çalışabilir.
- Güçlü Geliştirici Araçları: Kendi ikinci katman çözümleri üzerinde geliştirme yapılması için her türlü engeli asgari düzeye indirmek için çalışır ve bu sayede, protokol için özel olarak geliştirilmiş herhangi bir eklenti ya da Hardhat gibi derleyici indirme zorunluluğu bulunmaz.
- Adil Başlangıç: Mainnet sürecine girmeden önce birkaç kez testnet çalıştırarak tüm geliştiricilerin, daha geniş kitlelere açılmadan hemen önce hazır hale gelmesi için yeterli zamana sahip olmasını sağladı.
- Düşük Ücretler: Ethereum işlem hacmini artırmanın yanında işlem ücretlerini de minimum düzeye çekmek için çalışır.
- Gelişmiş Ekosistem: Uniswap, Sushi, DODO ve daha pek çok farklı protokol ve çeşitli Ethereum DAPP’leri ile farklı altyapı projeleri ile uyumlu çalışabilmektedir.
- Ademi Merkeziyetçilik: İşlem emri vermek için herhangi bir merkezi operatöre ve sıralayıcıya güvenmez. Ayrıca ARB belirteçleri yolu ile katılım sağlanan ARB DAO ile yönetilir.
ARB Token’in Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?
Sermaye verimliliği, ETH ağının performansını artırması ve ölçeklendirme yanında düşük işlem maliyeti yakalaması gibi önemli pozitif yanlarından bahsedilebilen Arbitrum için avantajlar ve dezavantajlar şu şekilde sıralanabilir:
Avantajları
- Arbitrum üzerinde yazılım üretmek için yeni bir dil öğrenme zorunluluğu bulunmaz.
- EVM uyumluluğuna sahiptir.
- Herhangi bir kod değişikliği gerekmeden Ethereum DAPP’leri ve pek çok farklı altyapı ile uyumlu çalışabilir.
- ARB belirteçleri stake edilerek ağı güvence altına alan kullanıcılar pasif gelir elde edebilir.
- ETH veya DAPP’ler tarafından desteklenen herhangi bir ERC-20 ile ücretlerin ödenmesine izin vererek, ARB belirteçlerinin stake mekanizması yolu ile gelir getirmesine izin verir.
- ARB belirteci başta Binance ve OKX olmak üzere büyük hacimli kripto para borsalarının önemli bir kısmı tarafından listelenmektedir.
Dezavantajları
- Maksimum arzı sınırlandırılmamıştır.
- ARB fiyatları aşırı volatiliteye sahiptir.
- Ethereum ölçekleme çözümü olarak geliştirilen projeler ile rakiptir.
- Henüz yeni bir proje olması nedeniyle bir müddet yatırımcı izlemesinde kalabilir.
- Saldırı ve çalınma riskine karşı borsada tutmak yerine donanım cüzdanda saklanabilir.
ARB Token Hangi Borsalarda Var?
ARB Token listeleme yapan kripto para borsalarından bazıları şunlardır:
- Binance
- OKX
- Kraken
- Uniswap (V3)
- Bybit
- Gate.io
- Huobi
- SushiSwap
- Poloniex
- MEXC
Arbitrum (ARB) Token Piyasa Bilgileri
ARB Token toplam arzı 10.000.000.000 adettir. Maksimum arz sınırı getirilmemiştir. ARB Token, 23 Mart 2023 tarihinde $11,80 fiyatla tüm zamanların en yüksek değerine (ATH) ulaştı. ARB Token’de tüm zamanların en düşük seviyesi (ATL) ise yine 23 Mart 2023 tarihinde $1,1045 fiyatla görüldü. ARB Token analiz ve fiyat hedefleri için hazırladığımız ayrıntılı içeriğe göz atabilirsiniz.
ARB Token Nasıl ve Nereden Satın Alınır?
- 1. Adım: Binance, OKX, Kraken, Huobi, vb. ARB Token listeleme yapan kripto para borsasının web sitesine giriş yapın.
- 2. Adım: Seçtiğiniz borsada KYC bilgilerinizi kullanarak ücretsiz hesap oluşturun.
- 3. Adım: Hesabınızı aktifleştirin ve para gönderin.
- 4. Adım: Kripto para alım ve satım menüsü yardımı ile ARB Token alım emri verin ve emrin gerçekleşmesini bekleyin.
- 5. Adım: Emrin gerçekleşmesi sonrası ARB Token’i borsada tutabilir ya da alternatif saklama seçeneklerine aktarabilirsiniz.
Özet Olarak
Arbitrum (ARB) Token ETH ağı için ölçeklenebilirlik artıran Katman-2 protokolünün yönetişim token’dir. Ethereum ağının verimini ve ölçeklenebilirliğini artırmanın yanında işlem maliyetlerini düşüren Arbitrum, en değerli Katman-2 çözümü olmayı başardı. Airdrop ile dağıtılmasından bu yana yoğun bir piyasa ilgisi ile karşılaşan ARB Token’i Binance, Kraken, OKX, MEXC, vb. listeleme yapan kripto para borsalarından satın alabilirsiniz.
