Kripto para fiyatları arz-talep kanunu, kripto paranın sahip olduğu kaliteli özellikler, piyasada yer alan balinalar, regülasyonlar, spekülatif yatırımcılar, piyasaya dahil olan yeni kripto para birimleri adedi gibi birden fazla faktörden etkilenirler. Diğer yandan balinalar olarak bilinen ve cüzdanlardaki BTC’lerin yüksek oranını ellerinde tutan yatırımcı modelleri, piyasaya ilişkin alım veya satım tercihleri ile fiyatlarda kısa süreli etki oluştururlar. Bu kapsamda aslında fiyatları istedikleri seviyeye getirmek için spekülatif bir harekette bulunurlar.
Kripto Para Fiyatlarını Etkileyen Faktörler
Kripto para fiyatlarını etkileyen faktörler aynı zamanda piyasa üzerinde oluşan dalgalanmalarında sebepleridir. Bir kripto para biriminin çok tercih edilir olması fiyatta da aynı başarıyı getirirken, hiçbir açıdan avantaj sunmayan, hız, yenilik, düşük işlem ücreti fırsatlarını veremeyen coinler ise düşük fiyatlar ardından piyasada kaybolurlar. Kripto para fiyatlarını en yüksek şekilde etkileyen arz-talep, regülasyon, analist yorumları, spekülatif yatırımcı davranışları, hard fork, medya haberleri, BTC bağımlılığı, yeni kripto para birimlerinin çıkışı gibi konular hakkında tüm bilgileri alt başlıklardan öğrenebilirsiniz.
Regülasyonlar
Kripto para birimleri merkeziyetsiz olsalar dahi belirli dönemlerde çeşitli ülke hükümetleri kripto para birimleri hakkında fikir yürütme ve dışarıdan belirli kararlar alma yoluna giderler. Bu kararlar ile hiçbir şekilde kripto para borsası içine müdahale edemezler. Ancak kripto para birimlerinin ve belirli borsaların kendi ülke vatandaşlarınca kullanılmasına müdahale edebilirler. Diğer yandan bir etki yapamasalar dahi devamlı olarak "Kripto para kullanılmalı mı?", "Bu bir varlık mı?", "regüle edilmeli mi?" gibi sorular sorarlar. Gündemi meşgul eden bu haberler ise kripto borsası ile doğrudan ilişkili olduğu için yatırımcı taleplerini tetikleyerek fiyatları etkiler.
Burada doğru anlaşılması gereken kripto para fiyatlarının hükümet veya ülke kararlarından değil, hükümetlerin yaptığı açıklamalar ardından fikir değişikliği ile yatırımdan vazgeçen yatırımcıların düşen talep miktarlarından etkilendiğidir.
Mesela Nisan 2017’de Japonya BTC’yi yasallaştırmak istediğini duyurduğunda BTC fiyatları bir günde %30 artarak 1,130 dolara ulaşmıştır. Çünkü bu açıklama ardından herhangi bir resmi işlem hemen tanımlanmasa dahi BTC’nin yasal kapsamda değerlendirileceğini duyan tüm yatırımcılar o gün yüksek miktarda alım yapmış, artan talep fiyat artış hareketini getirmiştir.
Şubat 2018’de ise Çin kripto para borsalarının web sitelerini engellemiştir. İç yapıya müdahale yapamayan Çin kendi ülkesinde borsaların kullanımına izin vermemiştir. Bu kapsamda Çin’li kripto borsası yatırımcılarındaki azalış ve talebin düşüşü ise BTC ve ETH fiyatlarında düşüşe sebep olmuştur.
Analistlerin Yorumları
Dünyaca ünlü ve tahminleri çokça tutan analistlerin yorumları, kripto para borsasına ilişkin fiyat değerlerini dolaylı olarak etkiler. Özellikle yatırıma ilk kez başlayan kitle, ünlü analistlerin veri yorumlamaları kapsamında hareket etmeyi seçerlerse, bir gün içinde dahi aynı işlemi gerçekleştiren milyarlarca yatırımcı ortaya çıkar. Örneğin bir analist BTC’nin 2 gün içinde son dönemlerin en yüksek rakamını göreceğini söylüyorsa, yatırımcılar en iyi satış fiyatı için 2 gün daha BTC’lerini elde tutmayı tercih ederler. Bu duruma bağlı olarak 2 günde minimal bir fiyat düşüşü ve bu kapsamda panik yaparak satışa başlayan yatırımcılar yolu ile ise tekrar ani bir yükseliş meydana gelebilir. Kripto para borsaları oldukça yüksek dalgalanmaya şahit olan alanlardır.
Spekülatif Yatırımcılar
Spekülatif yatırımcılar, kripto para birimlerini kullanarak yüksek kar sağlama amacına sahiplerdir. Devamlı olarak, hızlı bir şekilde al-sat işlemleri gerçekleştirmeyi seçerler. Bunu yaparak piyasada dalgalanma yaratırlar.
Yatırımcılar özellikle "balinalar" hakkında konuşarak, balinaların yaptıkları alım-satım işlemlerini izlerler. Bunlar spekülatif alım satımlar ile kripto para piyasası fiyatlarına yön verme güçleri yüksek olan ve ellerinde yüksek miktarda BTC bulunan yatırımcılardır. Örneğin piyasa içinde BTC fiyatını yükseltmek için birden fazla balina aynı anda aynı işlemleri gerçekleştirerek talebi yükseltip, fiyatta oynamaya sebep olabilir. Fakat deneyimli bir yatırımcı balinaların yarattığı bu etkinin bir balon modelinde, kısa süre yaşanıp geçeceğini bilir.
Yeni Kripto Para Birimlerinin Çıkışı
Kripto para piyasası halen yeni kripto para birimlerinin çıkış yaptığı ve her an yeni bir gelişmenin gündeme geldiği bir piyasadır. Piyasadaki farklı isimlere sahip kripto para birimi sayısı şuanda 2000’i biraz aşmaktadır. Her bir yeni ICO ardından pasta bir kez daha parçalara bölünür. Yeni kripto para birimlerinin ortaya çıkması ise pastayı bölerek anlık fiyat düşüşlerinin yaşanmasına sebep olur.
Önemli bir kayıp yaşamamak için yeni kripto para birimlerine mutlaka araştırma ardından yatırım yapılmalıdır. Zira piyasaya çıkış yaparak sonu hüsran ile biten birden fazla ICO hikayesi bulunur.
Arz ve Talep
Kripto para piyasalarında en yüksek etkiye sahip olan ve belirli analistler tarafından temel faktör olarak gösterilen arz ve talep bağlantısı fiyatları ani şekilde değiştirir. Birçok kripto para birimi sınırlı arza sahiptir. Bunun sebebi ise kripto para birimleri ile yüksek fiyat değerlerinin yakalanmak istenmesidir. Kripto paraları ilk kez üreten geliştiricileri belirli bir adeti aşmayacak şekilde piyasaya sunum yapmışlardır. Bu kapsamda kripto para birimlerinin enflasyondan etkilenmeleri önlenmiş ve talep artışı halinde gerçek para birimlerinin fiyatlarının çok üstünde rakamlara ulaşılması sağlanmıştır.
Kripto para piyasasında bir kripto paraya olan talep artarsa doğrudan onun fiyatı yükselir. Eğer piyasaya yeni kripto para birimleri girer ve toplam kripto para sayısı artarsa fiyatlarda minimal düşüşler yaşanır.
Medya
Kripto para birimi fiyatlarını regülasyon ihtimallerinden çok daha yüksek oranda etkileyen şey bu para birimi hakkında medyada söz edilenlerdir. Çünkü yatırımcılar medya üzerinden son yorumları, analizleri, grafikler ve daha birçok detayı takip ederler. Özellikle BTC hakkında yüksek sayıda haber yapılması en çok bilinen ve tercih edilen kripto paranın BTC olmasında etkilidir. Çünkü yatırımcı ilk kez bir araştırma yapacaksa ilk olarak karşısına BTC çıkacak ve o da bu yönde bir yatırım gerçekleştirecektir. İşte bu durum kripto para birimine olan talepleri yükseltirken doğrudan fiyatların yeniden şekillenmesine sebep olur.
Ancak bu etkinin olumlu olduğu gibi olumsuz yanları da bulunur. Medyada kripto paralar hakkında çıkabilecek olumsuz haberler, yeni yatırımcı girişlerini düşüreceğinden ve birçok yatırımcının kripto paralara mesafeli yaklaşmasını sağlayacağından fiyat düşüşleri gündeme gelebilir.
Medya kripto paraların küresel anlamda adapte edilebilmesini sağlamak için önemli bir silahtır. Uluslararası başarılı şirketlerin kripto para yatırımı yaptıklarını ifade eden haberler yatırımcıları yüreklendirir. Bu gibi durumlar domino etkisi ile talepleri kitlesel olarak yükseltebilir.
Siber Saldırılar
BTC ile kripto para piyasasının ortaya çıkışından bu yana siber saldırılar durmaksızın devam etmiştir. Sisteme yönelik, cüzdanlara yönelik, her büyük hack vakası fiyatları sarsar. Bu saldırılar ardından yatırıma ilişkin güven düşeceğinden ve yatırımcılar işlem yapmayacağından fiyatlar çakılabilir.
Hatırlatmak gerekirse, Binance borsası saldırısının gündeme gelmesi piyasa içinde %10.8’lik bir düşüşe neden olmuştur. Kripto para teknolojisi daha sofistike hale gelse de hackerlar hala belirli açıkları bulmak için mücadele veriyorlar. Hal böyle olunca ihtimaller dahi talepleri şekillendiriyor.
Üretim Maliyetleri
Birçok kripto para birimi “madencilik" işlemleri kapsamında üretilir. Zaman ilerledikçe kripto para birimlerini daha fazla adette çıkarmak ise sınırlı kaynağa sahip cihazlar üzerinden yapılan işlem kapsamında zorlaşır. Her bir aşamada üretim maliyeti bir miktar daha yükselir. Bu kripto para üretimi sırasında aynı zamanda kazanç da sağlayan madenciler için bir problem olmasa da etkileri piyasaya yansır. Aslında temelde her bir kripto para birimi aynı maliyet üzerinden üretilmez. Kimi kripto para birimleri düşük enerji tüketimi ile ASIC cihazsız elde edilirler. Bu kapsamda üretilen kripto para birimine göre üretim maliyeti artıyorsa, arz daha değerli bir hale gelecek ve fiyatlar muhtemelen daha yüksek olacaktır.
Bitcoin Bağımlılığı
BTC’ye rakip kripto para birimleri olan ETH, XRP ve LTH çıkışları ile birlikte artık Bitcoin bağımlılığı eskisi kadar önde olmasa da piyasa yatırımcıları genelinde hala devam etmektedir. BTC’nin merkeze konulması ve çok tercih edilmesi, diğer bütün coinlerin BTC fiyat hareketinden etkilenmelerine yol açar. Bağımlısı olunan kripto para birimi eğer ETH olsaydı bu durumda ETH fiyatları diğer coin fiyatlarını etkilerdi.
Başka bir pencereden bakarsak melek yatırımcı adı verilen ve kimisinin piyasa dolaşımında yer alan BTC’lerin %1’ini elinde tuttuğu bilinen BTC savunucuları, her bir hareketleri ile piyasaya yön verirler.
Eşsiz Hizmetler
Dışarıda yapılmış fakat adı duyulmamış binlerce kripto para birimi bulunur. Kimisinin herhangi bir fiyat değeri dahi yoktur. Bunun sebebi ise bu kripto para birimlerinin hali hazırda olanlar üstünde bir yenilik getirememeleri ve eşsiz hizmetler sunamamalarıdır. Zaten teknolojik yönden oldukça gelişmiş bir düzeye sahip olan kripto para birimleri arasında ayakta kalmak ve fiyat yükselişlerini yaşamak için yaratıcı bir model sunulması gerekir.
Şuan değeri olmayan bir çok kripto para birimi ilk olarak kripto para borsaları sahnesine çıkmış, ardından yeni gelişmeler sunamaması sebebiyle fiyat düşüşleri yaşayarak, ilk adımda durgunlaşma dönemine girip, ikinci adımda bozulma dönemi ile son evrede kaybolmuşlardır.
Hard Fork
Hard fork temel olarak kripto para birimi için yeni bir paralel evren döneminin yaratılmasıdır. Hard fork ile daha önceki sürümün yerini geliştirilmiş yeni bir sürüm alır. Bu kapsamda geriye dönük veriler ve iletişim yeteneği kaybolur. Örneğin Bitcoin Cash bir hard fork projesidir. BTC’den daha iyi olduğu düşünülerek BTC topluluğundan ayrılan bir gurup yazılımcı tarafından yapılmıştır. Fiyatları ve işlem hızı BTC’den tamamen farklıdır.
Bu kapsamda hard fork ile oluşturulan kripto para birimlerinin fiyat değerleri ve piyasa içi durumları sıfırdan belirlenirken, bu yeni çeşitlerin piyasaya dahil olması genel fiyat değerlerini etkiler.
Sonuç olarak
Kripto para birimlerine ve piyasasına ilişkin fiyat değerlerinin çok geniş bir liste üzerinde incelenen konu içeriğinden etkilendiği görülür. Bu yelpazede yer alan maddeler, hem direk olarak kripto para birimi ile hem de dış dünyadan yansıyan yatırımcı talepleri ile ilişkilidir. Yapılan düzenlemelerden, piyasaya yeni katılan kripto paralara kadar birden fazla faktör fiyat değişimlerini etkiler.
Hatta kripto para birimlerine yönelik savunuculuk ve bağımlılık dahi tüm kripto para birimlerinin fiyatlarına yönelik artış ve düşüş hareketlerini belirleyebilir. Bu kapsamda en büyük etkiyi yapan kripto para birimi ise popülerliği ile öne çıkan BTC’dir. Aynı zamanda bir kripto para biriminin sunduğu avantajlar tercih edilirlik diğer bir ifade ile talep oranını belirleyeceğinden doğrudan fiyatı etkiler. Örneğin sadece transfer, alım-satım ve takas işlemlerini değil akıllı sözleşmeleri ve yüksek güvenliği sunan ETH, BTC’den çok sonra çıkmasına rağmen yüksek fiyat grafiklerini yakalamayı başarmıştır.
