Token, bir platform veya uygulama temelinde oluşturulan ve platformun tüm yönlerinden yararlanmaya imkan sağlayan dijital varlıktır. Coin ile token arasındaki fark hakkında bilgi verilirken, token’ın dijital bir varlık olduğu, coin’in ise dijital bir para olduğu ifade edilir.
Tokenlar içinde yer aldıkları platformun sürekliliğini sağlamak, kalite düzeyini yükseltmek üzere üretilirler. Tokenlar aynı dijital paralar gibi birer blockchain sisteminde çalışırlar. Ancak bu blockchain kendilerine ait değildir. Üzerinde işlem görebildikleri bir blockchain yardımı ile transfer edilebilirler.
Giriş
Token kendi blockchain sistemi bulunmayan, bir coin ise kendi blockchain sisteminde çalışabilen dijital varlıktır. Token’ı sadece belirli bir sistem içinde amacına yönelik kullanmak mümkündür. Token’ı bir örnekle anlatmak için futbol maçı bileti temel alınabilir. Bir futbol maçı bileti ile nasıl ki sadece maça girilebilirse, Token ile de onun üzerine tanımlanan işlemler yapılabilir. Diğer yandan maça girmek için bilet ile ödeme yapılması gerekiyorsa, token üzerine tanımlı işlemleri yapmak içinde token ile karşılık ödenmesi gerekir. Tether, Di, USD Coin birer token olarak bilinir.
Coin ise token’a göre daha farklı bir model kapsamında para değişim aracı görevi yapar. Coin’i gerçek paradan ayıran tek şey dijital formda olmasıdır. Fiziksel olarak bir varlığa sahip değildir. Coinler birden fazla kurum ve kuruluş tarafından gelecekte önemli bir para birimi olacağı düşünülen kripto paralardır. En popüler coin ise Bitcoin olarak bilinir. BTC ardından piyasaya çıkan Ethereum, Litecoin, Ripple diğer coin ve kripto para birimleridir.
Token Nedir?
Token’lar bir uygulama veya platform şeklinde meydana getirilmiş, platform’un tüm özelliklerinden yararlanmaya olanak sunan, transfer edilebilen, dijital mülkler olarak adlandırılırlar. Büyük bir çoğunluğu ICO/IEO süreçleri ile meydana getirilirler. Token yer aldığı platformun kalitesini ve sürekliliğini devam ettirmek için üretilir.
Bir Token değeri, hizmeti veya ürünü rahatlıkla temsil edebilir. Daha iyi anlaşılması için bir örnek vermek gerekirse, tekstil girişiminden bahsedilirken Token, bir elbise olarak görülür. Eğer örnek bir teknoloji firması temel alınarak verilirse burada Token, bir yazılım hizmetinin yıllık lisansı sayılabilir. Bir kişi kendisi için özel olarak token üretebilir. Özetlemek gerekirse çok geniş çapta düşünülmesi gerekir. Her değerin, ürünün yada hizmetin token’a dönüştürülebilmesi gibi bir avantaj mevcuttur. Bu da ürün veya hizmetlerin "tokenize" edilmesi olarak adlandırılır.
Token Swap (Token Değişimi) Ne Demek?
Tokenlar ile ilgili bilinmesi gereken bir başka tanım ise "token swap" diğer bir ifade ile token değişimidir. Token swap, tokenların yeni bir blockchain’e yada akıllı sözleşmeye taşınmasını sağlar. Tokenlar sıklıkla Ethereum Blockchain’i sisteminde yaratıldıkları için geliştiricileri bu işlem sonrasında kendi algoritmalarına geçiş için token swap gerçekleştirirler.
Token swap ile token, Ethereum cüzdanlarından yeni oluşturulan cüzdanlara aktarılır. Bu adım kapsamında cüzdan sahiplerinin yapması gereken işlemler ise değişiklik gösterir. Bu yüzden token değişimi yapılacak tokenların tutulduğu borsanın duyuru alanları takip edilmeli ve burada aktarılan bilgiler izlenerek swap gerçekleştirilmelidir.
ERC-20 ve ERC-721 Standartları Nedir?
ERC-20 ve ERC-721’in her ikisi de token standartları olarak bilinirler. İki farklı standartta Ethereum blockchain’i üstünden yapılan token üretimleri ile bağlantılıdır. Token standartları, token üretimi yapmak isteyen bireylere rehber olurlar. Bu kapsamda üretim sürecinde zorluk derecesi minimuma indirilir. Bu standartlar ile üretimi yapılan token, Blockchain üzerindeki belli başlı protokollere tabi olur.
ERC-20 ve ERC-721 standartlarının birbirlerinden ayrıldıkları noktalar bulunur. ERC-721 yoluyla eşsiz bir token yaratmak kolay hale gelir. ERC-20 ile yapılan tokenlar, en küçük birimlere bölünerek kendi içlerinde değiş tokuş yapılabilirken, ERC-721 ile yapılan tokenlar onlardan bağımsız olarak tek bir birim şeklinde kullanılırlar.
Coin Nedir?
Coin, kripto ve dijital para olarak adlandırılır. Kripto para borsasında işlem gören ve merkeziyetsiz yapıya sahip olan en popüler coinler, BTC, Ethereum, Litecoin’dir. Bunlar aynı zamanda birer kripto para birimidir. Coin’ler alım-satım işlemlerinde, transfer ve takas koşullarında rahatlıkla kullanılırlar. Düşük işlem ücretleri ile kıtalar arası transfer işlemine tabi tutulabilirler. Bu işlemlerin tümünde kripto para cüzdanları içinde saklanırlar. Yatırımcılarına birden fazla avantaj sunarken, kripto para borsalarında seyreden yüksek fiyat dalgalanmalarını meydana getirirler.
Token İle Coin Arasında Ne Fark Var?
Kripto para birimleri ile yatırım yapmaya başlayan yeni bir yatırımcı için bu konunun anlaşılması önemlidir. En basit anlamıyla, token’lar birer dijital para birimi değillerdir. Coinler ise kripto para birimleridir. Token oluşturmak için yepyeni bir blockchain ağı oluşturmak gerekmez. Kripto para birimlerinin oluşturmasında ise blockchain ağının olması şart koşulur. Token’lar sıklıkla Ethereum’un blockchain ağından yararlanılarak üretilirler. Özellikle de akıllı sözleşmeleri sunmak amacıyla geliştirilirler.
Coinler diğer bir ifade ile kripto para birimleri, paraya eşdeğer şekilde kullanabilirler. Belli bir varlık karşılıkları bulunur. Varlık transferi için kullanılırlar.
Token oluşturulan bir sözleşmenin sembolü olarak kullanılır. Token değeri madencilik işlemlerine, altın fiyatına veya dinamik piyasaya yansıyan kriterlere bağlı değildir. Acemi yatırımcılara özel bir örnek vermek gerekirse, devamlı olarak evi ziyaret edilen bir kişi misafirine her seferinde kahve ikram ediyorsa, bu para ile verilen değil bir araç kullanılarak ifade edilen daha doğrusu dostluğu taahhüt eden bir semboldür. İşte burada adından söz edilen kahvenin görevini kripto para dünyasında token alır. Token sayesinde sözleşmelerin her daim geçerli olması için bağ kurulur.
Token İçin ICO Nedir?
ICO, bir proje için sermaye oluşturma süreci şeklinde tanımlanır. Bu kapsamda bir token oluşturmak için sermaye hazırlama süreci içinde bulunuluyorsa, Token için ICO gerçekleştiriliyordur. İşlemde token için bir ICO oluşturulur ve token projesi ile ilgilenen yatırımcılara kripto para karşılığında dağıtılır. Yatırımcılar genel olarak bir ICO sürecine dahil olarak ilk günlerde kar elde etmeye çalışırlar. ICO süresinin tamamlanması ardından ise yatırımcılar, tokenların oluşturulduğu platform içindeki hizmetlerden yararlanırlar. Dileyenler tokenlarını tutabilir dileyenler ise tokenların kripto para cinsinden karşılığını edinebilirler.
Token ve Altcoin Ayrımı Nedir?
Token bildiğimiz gibi bir kripto para birimi değildir. Belirli bir platform içinde kullanılan ve bu platformun imkanlarından yararlanmayı sağlayan dijital mülk token olarak adlandırılır. Altcoin’e bakıldığında kripto para birimleri ele alınır. Blockchain sistemine sahip, BTC hariç diğer tüm coinlere "altcoin" denir. Bunun sebebi ise Bitcoin’in kripto para birimlerinin atası olmasıdır. Bitcoin ilk olarak çıkan ve Blockchain sisteminin gündeme gelmesine sebep olan kripto paradır. BTC ardından çıkış yapan Litecoin, Ethereum, Ripple ve diğer seçenekler altcoinlerdir.
Özetlemek gerekirse, Coinler ve token arasında temel farklar; kendi Blockchain ağına sahip olma ve dolar, euro gibi para birimleri ile değişime sahip olma konularında açığa çıkar. Coin ve altcoinler kendi Blockchain ağlarına sahiplerken, token farklı dijital varlıkların blockchain yapıları üzerinden kullanılır.
Token Sözleşmesi Nedir?
Token ve coin ayrımı anlaşıldıktan sonra, şu detaya dikkat edilmesi gerekir. Token’ın var olabilmesi, belirli işlemleri gerçekleştirmesi ve bu işlemleri yatırımcılara sunabilmesi için coinler’den farklı olsa da bir değer karşılığına sahip olması gerekir. Öncelikle token’ın oluşması için illaki bir blockchain sisteminin baştan var edilmesi gerekmez. Bu konuların daha iyi anlayabilmek için Ethereum ağı üzerinde işleyen ve token’ının dahil olduğu sözleşme döngüsü ele alınabilir.
Sözleşme döngüsü ise şu şekilde işliyor:
- Token Oluşturma: Bu adımda öncelikle firma, token miktarı, token değeri, özel detayları ve koşulları kapsayan bir kurallar listesi oluşturur. Platform, kullanıcılara açıldığı zaman akıllı bir noter gibi hareket etmeye başlayacak ve tüm işlemlerin koşullara uygun biçimde gerçekleşme görevini üstlenecektir.
- Token Alma: Herhangi bir yatırımcı token almak istediği zaman, kişi platforma gelir. Dilediği token’ı seçer ve ödemesini yapar. Sistem token’ın olup olmadığını kontrol eder. Kişinin sunduğu değerin uygunluğunu kontrol edip, tüm şartlar uygunsaa token’ı teslim alanına yollar. Platformda bulunan token sayısı ise otomatik olarak azaltır.
- Token Transfer: Bir önceki maddeye ilişkin adımlar ile token alan bir kişi artık onu istediği gibi kullanabilir. İster kendi için kullanır isterse de arkadaşlarına gönderir. Bunun için bir cüzdana ihtiyaç duyulur. Tüm transfer işlemi ise akıllı sözleşme üzerinden yürütülür. Ethereum cüzdanından başka bir cüzdana token’ın bulunduğu platform üzerinden transfer komutu verilir. Akıllı sözleşmeler devreye girerek işlemi gerçekleştirirler.
Token Gas Nedir?
Token gas en dikkat çekici terimlerden biridir. Bir üst başlıkta açıklanan token oluşturma, alma ve transfer etme işlemleri incelendiğinde, işlemlere farklı dijital unsurların dahil olduğu görülür. Bunlar merkeziyetsiz akıllı sözleşmeler, platform içinde bulunan diğer farklı dijital yazılımlardır. Bir örnek vermek gerekirse jeton ile sakız satan bir otomat makinesine, jeton atıldığında sakız alınıyorsa, kişi token almak istediğinde de token’ın bulunduğu platformda gerekli ödemeyi yaparak akıllı sözleşmelerin devreye girmesini sağlar.
Burada makine için gereken teknik bakım giderleri, elektrik harcaması dijital dünyada akıllı sözleşmelerin yürütülmesi, sistemin iyileştirilmesi ve transferin sağlıklı yapılması için gerekir. Bu kapsamda alım ve transfer işlemlerinde bir miktar, düşük masraf ortaya çıkar ve işlemler sırasında otomatik olarak platformca yansıtılır. İşte işlemin gerçekleşmesinde arka planda yer alan dijital işleyiş ve elemanlar için karşılanan değerler "Gas" olarak adlandırılır.
Token Ekosisteminde Ücretler Sabit mi?
Token ekosistemi içinde ücretler sabit değildir. "Gas" olarak adlandırılan ücretler, yapılan hesaplamalara ve bekleyen işlemlerin sayısına göre belirlenirler. Diğer yandan bir token işlemi yapılırken ödemek istenilen gas tutarı belirlenebilir. Örneğin 10 dolarlık bir transfer yapılacak ise bunun için en fazla 20 dolar ödenmesi sistemce talep ediliyorsa kimse bundan yararlanmak istemeyeceğinden, kişi transfer için 2 dolar ödeyeceğini tanımlayıp, transfer süresini daha uzun tuttuğunu belirtebilir. Bu kapsamda transferden daha geç yararlanılırken, daha az gas ödenir. Ancak sistem her zaman en yüksek gas’i veren kişilerin işlemlerine öncelik verir. Yüksek gas ödemelerini yapmayı tercih edenler ise şirketler ve en acil şekilde transfer yapması gerekenlerdir.
En Dikkat Çekici Tokenlar Hangileri?
En popüler tokenlar, Utility, Equity, kredi vermek amacı ile üretilen Credit, Combo olarak bilinirler. Bu sıralamada en çok dikkat çeken ise Equity Token seçeneğidir. Bu token’ın sahipleri ICO’larda temettü veya sabit komisyon alabilirler. Sistemde halka arz bir yatırımcıya ne kazandırırsa, Equity Token’da benzeri faydayı sağlar.
Credit Token ise yatırımcıların bir projeye kredi şeklinde borç verebilmelerini sağlar. İlk adımda credit token ile projeye destek veren yatırımcılar, projenin başarılı olması halinde ek token elde ederler.
